Ooit verbonden aan het mannelijke uniform, wordt dit accessoire vandaag heroverd door een generatie die overtuigend de grenzen van gender vervaagt. Tussen performance, identiteit en een subtiele knipoog naar Gaultier belichaamt zijn terugkeer een modebeeld dat vrijer is dan ooit.
Een virale revival op TikTok
Sinds september verschijnen op TikTok talloze DIY-video’s rond de matrozenhoed. Een onverwacht fenomeen, gedragen door gebruikers die zich openlijk laten inspireren door het universum van Jean-Paul Gaultier, de onbetwiste meester van de sailor look. Een content creator verwijst zelfs expliciet naar de couturecollectie lente-zomer 2024 van het huis, ontworpen door Simone Rocha, waar de matrozenhoed transformeert tot een neo-romantisch statement.
Hoewel deze couture-referentie voor het grote publiek onbereikbaar blijft, wordt de trend toegankelijk dankzij DIY: zelf een matrozenhoed maken wordt een creatief, anti-consumptiegebaar. Het accessoire heeft weinig materiaal nodig en kan worden vervaardigd uit restjes stof, waardoor het tegelijk betaalbaar, extreem personaliseerbaar en duurzaam is.
Deze ambachtelijke aanpak contrasteert sterk met de recente evolutie van TikTok tot een volledig shoppingplatform. Het feit dat een trend ontstaat uit handwerk, eerder dan uit een rush naar nieuwe producten, is zeldzaam genoeg om te benadrukken. In dezelfde lijn lanceren sommige verantwoordelijke labels, zoals Salt hats, versies gemaakt van tweedehands textiel. Dit versterkt het idee dat de matrozenhoed meer is dan een modeobject: het wordt een terrein van duurzame experimentatie.
Een signatuurstuk van de sailor look volgens Jean-Paul Gaultier
Dat de matrozenhoed vandaag zo triomfantelijk terugkeert, is grotendeels te danken aan de nalatenschap van Jean-Paul Gaultier. In 1983 presenteert de ontwerper zijn mannencollectie “L’Homme objet”, een cruciaal keerpunt in zijn carrière. Daar introduceert hij zijn eigen interpretatie van de marinière, een stuk dat eerder al werd opgewaardeerd door Coco Chanel en Yves Saint Laurent. Tegelijk begint hij te bouwen aan wat een van zijn krachtigste signatuurcodes zal worden: de maritieme silhouet.
Naast de marinière, die sindsdien een vaste waarde werd op de catwalk, in campagnes en zelfs op parfumflacons, positioneert de matrozenhoed zich als een iconisch accessoire. Het huis blijft hem vandaag herinterpreteren — in leer, denim of strepen — waardoor hij een onmiddellijk herkenbaar symbool is van de Gaultier-esthetiek. De sailor look, opnieuw uitgedacht door de ontwerper, hertekent de codes van mannelijkheid en biedt een uitgesproken queer lezing ervan.
Een uniseks stuk opnieuw geïnterpreteerd door Gen Z
De terugkeer van de matrozenhoed moet ook worden gelezen door een genderlens. Geworteld in de beeldtaal van Gaultier, draagt hij een sterke symbolische lading rond genderfluïditeit en queer expressie. Sinds de jaren tachtig gebruikt Gaultier de sailor look om mannelijkheid te bevragen: een viriel, militair uniform dat tegelijk een theatrale, bijna camp dimensie heeft. Door de matrozenhoed in zijn silhouetten te integreren, maakt hij er een ambigu accessoire van.
Vandaag wordt die betekenis volledig hernomen door Gen Z, die het accessoire omarmt als een gender-fluid stuk. Op TikTok en in shows van jonge ontwerpers verschijnt de matrozenhoed in contexten waar gender bewust wordt opengebroken: gedragen met transparante jurken, XXL-pakken, romantische sets of streetwear looks, wordt het een waar symbool.
Het accessoire functioneert bijna als een kostuum: het nodigt uit om in een nieuw personage te stappen en meerdere identiteiten te verkennen. Voor veel TikTok-gebruikers, vooral binnen queer communities, is het een object van emancipatie én culturele herovering — een knipoog naar Gaultier, iconische figuur van de queer mode en pionier van LGBTQIA+ zichtbaarheid op de catwalk.
In deze context overstijgt de matrozenhoed zijn status van trendaccessoire. Hij wordt een politieke expressiedrager én de som van decennia aan creatie van het huis Gaultier, vandaag onder leiding van Duran Lantik. Wat als een accessoire, geboren uit de couture, het nieuwe embleem wordt van een DIY-generatie?
Artikel door Julie Boone.
